As the Middle East conflict cools, U.S.–China diplomacy at APEC and ASEAN meetings may open a path for Myanmar — if the right pressure and incentives are aligned.
Trump, Xi and Anwar could win Noble peace prize if they could stop the seven decades long Myanmar Civil War!
By Dr. Ko Ko Gyi @ Abdul Rahman Zafrudin (DARZKKG)
The people of Myanmar have endured years of unrelenting war, displacement, and atrocities. The United Nations Security Council (UNSC), once seen as the guarantor of peace, has been paralysed by Chinese and Russian vetoes, leaving the Responsibility to Protect (R2P), “safe zones,” and humanitarian appeals as little more than slogans. But history shows that when the UNSC is blocked, the General Assembly (UNGA) can act. In 1950, the Uniting for Peace resolution empowered the Assembly to recommend collective action in Korea — bypassing Soviet obstruction.
Today, a similar window may be opening. U.S. President Donald Trump, eyeing both international legacy and domestic politics, is expected to meet President Xi Jinping at the upcoming APEC summit, followed by visits to Malaysia for the ASEAN meeting. This alignment of events creates a rare chance: a bargain between Washington and Beijing that could unlock peace in Myanmar.
Why now?
If the Middle East war begins to ease, global attention will shift. Trump, seeking a dramatic foreign-policy win, may see Myanmar as the stage to secure a Nobel Peace Prize. Xi, meanwhile, faces pressure to stabilise China’s periphery, protect cross-border trade, and secure Belt and Road investments. Malaysia and ASEAN, hosting regional leaders, can amplify this by placing Myanmar firmly on the agenda.
What would it take?
- China applies leverage: Beijing controls crucial lifelines for the junta. Restricting arms flows and investment could push generals to the table.
- The U.S. offers incentives: Trade concessions or investment frameworks that appeal to China could be tied to a ceasefire and political roadmap.
- ASEAN hosts a framework: Malaysia, as convenor, could launch a humanitarian corridor initiative and push for monitored ceasefires.
- UNGA revives “Uniting for Peace”: With the UNSC deadlocked, an Emergency Special Session can recommend collective measures, raise legitimacy, and mobilise states for coordinated sanctions and humanitarian action.
What dreams for Myanmar?
- A 30–60 day ceasefire shock that halts offensives and opens talks.
- A regional Marshall Plan for reconstruction, tied to verified steps: prisoner releases, minority rights guarantees, federalism roadmap.
- Smart sanctions that choke military revenues while protecting humanitarian aid.
- Exit pathways for generals willing to cede power under supervision.
- Truth and justice processes alongside jobs and development for displaced communities.
These are not fantasies. South Africa was diplomatically isolated for decades through UN credential-denials. Ukraine is being defended through UNGA emergency sessions. If the world wants peace in Myanmar, there are mechanisms available.
The choice is whether world leaders will seize this rare convergence of diplomacy, or allow Myanmar to drift into further bloodshed. The people of Myanmar have seen enough broken promises. What they need now is bold action — from Trump, Xi, ASEAN, and the UN General Assembly.
Imminent honor of Rewards
Trump, Xi and Anwar could win Noble peace prize if they could stop the seven decades long Myanmar Civil War!
READ ALSO: A Diplomatic Window to End Myanmar’s Civil War
တရုတ်၊ အမေရိကန် ချိတ်ဆက်ညှိနှိုင်းမှုဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံစစ်အေးနိုင်မလား?
တစ်ခုပြီးတစ်ခု ပွင့်လာတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးအခွင့်အလမ်း
အရှေ့ အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် တိုက်ပွဲများ လျော့နည်းလာပြီး ငြီမ်းချမ်းရေးရလာခြင်းကြောင့် APEC နှင့် ASEAN သံတမန်ဆွေးနွေးပွဲများတွင် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တို့၏ သံတမန်ရေးရာ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းကို ဖွင့်ပေးနိုင်သည့် ရှားပါးသောအခွင့်အလမ်းတစ်ခုဖြစ်လာနိုင်သည်။
ထရမ့်၊ ရှီဂျင်ပင်း၊ နှင့် အန်ဝါ – မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၇၀ နှစ်ကြာ စစ်ပွဲအဆုံးသတ်နိုင်ပါက သုံးဦးစလုံး နိုဘယ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရရှိနိုင်သည်။
မြန်မာပြည်သူများသည် အနှစ်များစွာအကြာအမှီ စစ်ပွဲ၊ ဒုက္ခ၊ စစ်ပြေးအဖြစ် ပြည်တွင်း ပြည်ပ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ရမှုနှင့် သတ်ဖြတ်ညှဉ်းပန်းမှုများကို ခံစားနေရသည်။ ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းအာမခံပေးသူအဖြစ် ယခင်က ယုံကြည်မှုရခဲ့သည့် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ (UNSC) သည် တရုတ်နှင့် ရုရှားတို့၏ ဗီတိုဖြင့် မလှုပ်မရှားနိုင်ဖြစ်နေပြီး၊ “ကယ်တင်ရန် တာဝန် (R2P)”၊ “ဘေးကင်းမြို့တော်များ” (safe zones) ရရှိရေး လူသားခြင်းစာနာမှုအကူအညီ တောင်းဆိုမှုများသည် စကားလုံးအနေနဲ့သာ ကျန်ရှိနေသည်။
သို့သော် လုံခြုံရေးကောင်စီ ပိတ်ဆို့ခံရသည့်အခါတွင် သမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ (UNGA) သည် အရေးယူနိုင်သည့်သမိုင်းရှိခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ ခုနှစ်က ကိုရီးယားပြဿနာအတွက် “ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်ညီကြစို့ “ (Uniting for Peace) သတ်မှတ်ချက်ဖြင့် အထွေထွေညီလာခံက စုစည်းလှုပ်ရှားမှုများကို ပြုခွင့်ရခဲ့သည်။
ယနေ့တွင် ထိုသမိုင်းဆန်ဆန်အခွင့်အရေးတစ်ခုပြန်ဖွင့်လာနိုင်ပြန်သည်။
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်သည် နိုင်ငံအတွင်းအမြဲတမ်း နိုင်ငံရေးအောင်မြင်မှုနှင့် နိုင်ငံတကာအ ထင်ကြီးလေးစားမှုရ ရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။ မကြာမီကျင်းပမည့် APEC အဖွဲ့အစည်းမှာ တရုတ်သမ္မတ ရှီဂျင်ပင်နှင့် ထရမ့်တို့ တွေ့ဆုံမည်ဖြစ်ပြီး၊ ထိုနောက် မလေးရှားတွင်ကျင်းပမည့် ASEAN ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့ ဆက်လက်ကျင်းပမည်ဖြစ်သည်။ အချိန်ကိုက် အခွင့်အရေးများသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဖွင့်ပေးနိုင်သည့် ရှားပါးသော အချို့အခွင့်အလမ်းတစ်ခုဖြစ်လာနိုင်သည်။
“အခုဘယ်ကြောင့်လဲ?”
အရှေ့ အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် တိုက်ပွဲများ တိတ်ဆိတ်လာပါက ကမ္ဘာ့အာရုံစူးစိုက်မှု ပြောင်းသွားမည်ဖြစ်သည်။ ထရမ့်အတွက် နိုင်ငံခြားရေးအောင်မြင်မှုတစ်ခုသည် နိုဘယ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆုအတွက် အလားအလာဖြစ်လာနိုင်သည်။ တရုတ်သမ္မတ ရှီဂျင်ပင် အတွက်လည်း နယ်နမိတ်တည်ငြိမ်မှု၊ တရုတ်-မြန်မာ ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း စီးဆင်းမှု၊ Belt and Road ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ကာကွယ်ရန် လိုအပ်နေသည်။ မလေးရှားနှင့် ASEAN တို့သည် ဗဟိုအဖြစ် လက်ခံပွဲကျင်းပနေသောအခါ မြန်မာပြဿနာကို တရားဝင် ထည့်သွင်းဆွေးနွေးနိုင်သည်။
ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့ အကြံဉာဏ်များ
- တရုတ်၏ အဖိအားသုံးမှု- တရုတ်သည် တပ်မတော်အတွက် အဓိက အသက်ကြောင်းဖြစ်သော လက်နက်နှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။ ထိုအရာများကို ကန့်သတ်ခြင်းဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်များအား ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်ဖော်ဆောင်ရန် ဖိအားပေးနိုင်သည်။
- အမေရိကန်၏ ဆုပေးဒဏ်ပေးနည်းလမ်း- တရုတ်အတွက် စီးပွားရေးအကျိုးရှိသော ကုန်သွယ်ရေး သို့မဟုတ် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအထောက်အပံ့များကို ပေးခြင်းဖြင့် နစ်နာအေးချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်နှင့် ချိတ်ဆက်နိုင်သည်။
- ASEAN ၏ သံတမန်ပုံစံ- မလေးရှားသည် လူသားအကူအညီလမ်းကြောင်း (Humanitarian Corridor) စီမံကိန်းတစ်ခု စတင်နိုင်ပြီး စောင့်ကြည့်မှုရှိသည့် ငြိမ်းချမ်းရေး စာချုပ်များကို ပံ့ပိုးနိုင်သည်။
- UNGA ၏ “ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်ညီကြစို့ “ “Uniting for Peace” တခုပြန်လုပ်လျင်- လုံခြုံရေးကောင်စီ ရပ်နားနေသည့်အချိန်တွင် အထွေထွေညီလာခံအထူးအစည်းအဝေးတစ်ခုခေါ်ကာ ပူးပေါင်းအရေးယူမှုများ၊ တရားဝင်အဆင့်မြှင့်မှုများနှင့် လူသားအကူအညီအတွက် ပူးပေါင်းနိုင်သည်။
မြန်မာအတွက် အိပ်မက်
- ၃၀–၆၀ ရက်စာ တိုက်ပွဲများရပ်စဲသည့် အနာဂတ်ညှိနှိုင်း။
- အကျဉ်းသားများပြန်လွှတ်ခြင်း၊ တန်းတူအခွင့်အရေးအာမခံခြင်း၊ ဖက်ဒရယ်လမ်းကြောင်းပြမြေပုံစသည်တို့ ပါဝင်သည့် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး စီမံကိန်း။
- စစ်တပ်အတွက် ဝင်ငွေကို ထိခိုက်စေပြီး လူသားအကူအညီကို မထိခိုက်စေသည့် ထိရောက်သော စည်းကမ်းချက်များ။
- စစ်ဗိုလ်ချုပ်များအတွက် အာဏာပြန်ပေးအပ်လျင် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ပြု၍ ထွက်ခွာရန်လမ်းကြောင်းများဖွင့်ပေးခြင်း။
- အမှန်တရားနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ပြန်လည်သင့်မြတ်မှု လုပ်ငန်းစဉ်များ။
ဤအရာများသည် အိပ်မက်မဟုတ်ပါ။ တောင်အာဖရိကသည် တိုင်းပြည်တစ်နိုင်ငံအဖြစ် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ကုလသမဂ္ဂမှ အတည်ပြုချက်များဖြင့် သက်တမ်းအတော်ကြာ ဖိအားခံခဲ့ရပြီး နိုင်ငံရေးပြောင်းလဲမှု ရရှိခဲ့သည်။ ယူကရိန်းလည်း UNGA အရေးပေါ်အစည်းအဝေးများဖြင့် ကာကွယ်ခံရနေသည်။
ကမ္ဘာကြီးသည် မြန်မာအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးလိုချင်ပါက လုပ်နိုင်သောနည်းလမ်းများ ရှိပါသည်။
ဂုဏ်ထူးဆောင်အခွင့်အလမ်း
ထရမ့်၊ ရှီဂျင်ပင် ၊ နှင့် မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါ တို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရှည်လျားသည့် ၇၅ နှစ်ခန့်ကြာ စစ်ပွဲကို ရပ်တန့်နိုင်ပါက နိုဘယ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆုအတွက် ဂုဏ်ထူးတစ်ခုပေးအပ်ခံရနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
