Report of the Special Rapporteur on the situation of human
rights in Myanmar

MP U Shwe Maung 

မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အထူးအစီရင်ခံစာတင်သွင်းသူ သောမါစ်အင်ဒရူးမှ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံသို့ တင်သွင်းမည့် အစီရင်ခံစာကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၀ ရက်မှာ ကြိုတင်ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။

ရိုဟင်ဂျာနှင့် ရခိုင်အရပ်သားတွေပေါ် အကြမ်းဖက်မှုဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်နှင့် အပိုဒ် (၅၁) မှ (၇၁) ထိ ရေးသားထားပါတယ်။ အ​ရေးကြီးတဲ့ အချက်အလက်တစ်ချို့ကို အနှစ်ချုပ် ဘာသာပြန်​ပေးလိုက်ပါတယ်။

၁။ ၂၀၂၄ နှင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ် မှာ ရိုဟင်ဂျာ ၁၅၀,၀၀၀ ခန့် ဘင်္ဂလား​ဒေရှ့် ဒုက္ခသည် စခန်းများသို့ ရောက်ရှိ

၂။ ရခိုင်​တွေလဲ နယ်စပ်ဖြတ်​ကျော် ထွက်​ပြေးတာရှိ

၃။ ၂၀၂၄ မေလတွင် စစ်တွေအနီးရှိ ဗျိုင်းဖြူရွာတွင် ရခိုင်ရွာသား ၉၀ ခန့်ကို စစ်သားတွေက အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်၊ မသတ်ခင် အမျိုးသမီး​တွေက်ု အုပ်စုဖွဲ့ မုဒိန်းကျင့်

၄။ ၂၀၂၅ ဇန္နဝါရီလတွင် ရမ်းဗြဲကျွန်းကို စစ်တပ်က လေကြောင်းမှတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများအပါအဝင် အရပ်သား ၄၀ ခန့်သေဆုံး

၅။ စစ်အစိုးရ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဘူးသီးတောင်ရှိ ရခိုင်ရွာနှင့် ရပ်ကွက်များကို မီးရှို့၊ စစ်သားများက အရပ်သားများကို လူသားဒိုင်းအဖြစ်သုံး

၆။ အာရ်ကန်အာမီကို တိုက်ခိုက်ရန်အတွက် စစ်အစိုးရတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ရိုဟင်ဂျာ လူကြီးနှင့် လူငယ်များကို အတင်းအကျပ် စစ်မှုထမ်းခိုင်း

၇။ အာရ်ကန်အာမီကလဲ မတရားဖမ်းဆီးခြင်း၊ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ သတ်ဖြတ်ခြင်းနှင့် မီးရှို့ဖျက်ဆီးခြင်းအပါအဝင် လူ့အခွင့်အ​ရေးချိုး​ဖောက်မှု ကျူးလွန်

၈။ ဘူးသီး​တောင်မြို့နယ် ထန်း​ရှောက်ခံရွာတွင် ရိုဟင်ဂျာအရပ်သား အများအပြားကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလတွင် အာရ်ကန်အာမီ စစ်သားများက သတ်ဖြတ်ခဲ့​ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းစစ်ဆေးသူများက အစီရင်ခံ

၉။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလတွင် စစ်အစိုးရတပ်ဖွဲ့ဝင်များ ထွက်​ပြေးပြီး နောက်ပိုင်း အာရ်ကန်အာမီက ဘူးသီး​တောင်မြို့ရှိ ရိုဟင်ဂျာရပ်ကွက်များကို မီးရှို့ဖျက်ဆီး

၁၀။ ဂြိုလ်တုဓါတ်ပုံများအရ ဘူးသီး​တောင်မြို့ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းများစွာကို အာရ်ကန်အာမီမှ မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့​ကြောင်း အတည်ပြု

၁၁။ ရိုဟင်ဂျာများ ထွက်​ပြေး​နေစဉ် အာရ်ကန်အာမီ စစ်သားများက သေနတ်​တွေနဲ့ ပစ်​ကြောင်း၊ အိမ်ထဲတွင် လူများရှိ​နေစဉ် အိမ်များကို မီးရှို့​ကြောင်း နှင့် ရာ​ပေါင်းများစွာ​သော လူ​သေအ​လောင်းများကို တွေ့ရှိခဲ့​ကြောင်း ရိုဟင်အရပ်သားများက အထူးအစီရင်ခံစာ တင်သွင်းသူကို​ပြော

၁၂။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် အာရ်ကန်အာမီက အရပ်သားများ မောင်​တောမြို့မှ ထွက်ခွါ​ပေးရန် အမိန့်ထုတ်၊ ရိုဟင်ဂျာများကို ဒရုန်းဖြင့်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြာင်း၊မြေပြင်မှ တိုက်ခိုက်ခဲ့​ကြောင်း မျက်မြင်သက်​သေများက​ပြော

၁၃။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် အာရ်ကန်အာမီက ဒရုန်းဖြင့် တိုက်ခိုက်မှု​ကြောင့် နတ်မြစ်ကမ်း​ခြေတွင် ရိုဟင်ဂျာ အရပ်သား ၁၀၀ ကျော် သေဆုံး၊ ထိုတိုက်ခိုက်မှုများတွင် အသိမိတ်​ဆွေနှင့် မိသားစုဝင်များ ဆုံးရှုံးခဲ့​သော ရိုဟင်ဂျာများစွာက အစီရင်ခံစာ တင်သွင်းသူကို​ပြောပြ

၁၄။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် အစီရင်ခံစာတင်သွင်းသူက ဘင်္ဂလား​ရ်ှေ့ ဒုက္ခသည်စခန်းသို့ အသစ်​ရောက်လာသူများနှင့် စကား​ပြောခဲ့၊ အာရ်ကန်အာမီ ဖမ်းဆီးသွားခဲ့​သော မိသားစုဝင်များ၊ ရွာသားများ ဘယ်​နေရာမှာရှိတယ်ဆိုတာနဲ့ သူတို့ရဲ့အ​ခြေအ​နေကို မသိရ​ကြောင်း ရိုဟင်ဂျာ အများအပြားက အစီရင်ခံစာ တင်သွင်းသူကို ပြောပြခဲ့၊ အာရ်ကန်အာမီ ဖမ်းဆီးထားရာမှ လွတ်​မြောက်လာသူ ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသားများက ရက်ရက်စက်စက် ညှင်းပန်းနှိက်စက်မှုများ၊ ခေါင်းဖြတ်ကွပ်မျက်မှုများကို ရှင်းပြ

၁၅။ အာရ်ကန်အာမီ အရာရှိများသည် ရိုဟင်ဂျာအရပ်သားများကို အာရ်ကန်ပြည်နယ်မှ ဘင်္ဂလား​ဒေ့ရှ်သို့ ထွက်ခွါသွာရန် ခြိမ်း​ခြောက်ခြင်း (သို့) အတင်းအကျပ် မောင်းထုတ်ခြင်းများပြလုပ်ဟု တင်ပြမှုများရှိ၊ ထွက်ခွါခွင့်ရဖို့လည်း အခ​ကြေး​ငွေများ အတင်းအားဓမ္မ​တောင်း၊ ပြန်ဝင်လာသူ ရိုဟင်ဂျာအချို့ကိုလည်း ဖမ်းဆီးထိမ်းသိမ်း

၁၆။ အာရ်ကန်ပြည်နယ်တွင် ကျန်ရှိ​နေ​သော ရိုဟင်ဂျာများကိုလည်း အာရ်ကန်အာမီမှ သွားလာမှုများ ကန့်သတ်၊ ခရီးသွားလက်မှတ်အတွက် ငွေ​ပေးရ၊ ငါးဖမ်းခြင်း စိုက်ပျိုးခြင်းများကို တားမြစ်

၁၇။ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခြိမ်း​ခြောက်မှုများ​ကြောင့် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ၁၅၀,၀၀၀ ခန့် ၂၀၂၄ နှင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ဘင်္ဂလား​ဒေ့ရှ်သို့ ထွက်​ပြေးရ

၁၈။ အစီရင်ခံစာ တင်သွင်းသူမှ ဗိုလ်ချုပ် ထွန်းမြတ်နိုင် အပါအဝင် အာရ်ကန်အာမီ ခေါင်း​ဆောင်ပိုင်းနှင့် အကြိမ်များစွာ စကား​ပြောဖြစ်၊ ဗိုလ်ချုပ် ထွန်းမြတ်နိုင်က ချိုး​ဖောက်မှုများအတွက် အာရ်ကန်အာမီ တာဝန်ရှိမှုကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ငြင်း

၁၉။ ထန်း​ရှောက်ခန် အစုလိုက်အပြုံလိုက် လူသတ်မှုအပါအဝင် စွပ်စွဲခြင်းခံထားရသော လူ့အခွင့်အ​ရေးချိုး​ဖောက်မှုများကို စုံစမ်းစစ်​ဆေးရန် ဗိုလ်ချုပ် ထွန်းမြတ်နိုင်က အစီရင်ခံစာ တင်သွင်းသူအား ဖိတ်ကြား