အမေရိကန်သည် မြန်မာစစ်ကောင်စီ၏ အဓိကမဟာမိတ်များအပေါ် ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုများကို တိတ်တဆိတ် ရုပ်သိမ်းလိုက်ပြီး ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရခြင်း၏ နောက်ကွယ်တွင် စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ဒေါ်နယ်ထရမ့်အား “စစ်မှန်သောချစ်ခြင်းမေတ္တာရှင်” ဟု ချီးကျူးဂုဏ်ပြုကာ ဒဏ်ခတ်မှုများ လျှော့ချပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည့် အကြောင်းရင်းပါဝင်နေသည်။

ဤဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ဇူလိုင် ၁၁ ရက်နေ့စွဲဖြင့် ထရမ့်ထံသို့ ပေးပို့ခဲ့သည့် စာတစ်စောင်နှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ ထိုစာတွင် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် သက်ရောက်နေသည့် ၄၀% ကုန်သွယ်ခွန်နှုန်းကို လျှော့ချပေးရန် တောင်းဆိုထားပြီး ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက် ညှိနှိုင်းရန် အဆင်သင့်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

ထို့အပြင် ၎င်းက ထရမ့်အား “စစ်မှန်သောချစ်ခြင်းမေတ္တာ ဖြင့် နိုင်ငံတော်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးသို့ ဦးဆောင်နိုင်သည့် ခေါင်းဆောင်မှု” အတွက် ချီးကျူးဂုဏ်ပြုခဲ့သည်။

အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကြာသပတေးနေ့တွင် စစ်ကောင်စီနှင့်ဆက်စပ်နေသည့် လူပုဂ္ဂိုလ် ၄ ဦးနှင့် ကုမ္ပဏီ ၃ ခုအပေါ် ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုများကို အကြောင်းပြချက်မပြောဘဲ ရုပ်သိမ်းလိုက်သည်။

ထိုဒဏ်ခတ်မှုများတွင် KT Services & Logistics နှင့် ခေါင်းဆောင် ဂျိုနာသန် မျိုးကျော်သောင်း၊ MCM Group နှင့် ပိုင်ရှင် အောင်လှိုင်ဦး၊ Suntac Technologies နှင့် ပိုင်ရှင် စစ်တိုင်းအောင်၊ စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် နီးစပ်သူအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရသည့် တင်လတ်မင်း တို့ပါဝင်သည်။

Human Rights Watch (HRW) က ဤဆုံးဖြတ်ချက်အား “အလွန်စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ” ဟု သတ်မှတ်ကာ အမေရိကန်၏ မြန်မာစစ်တပ်ဆိုင်ရာ မူဝါဒပြောင်းလဲမှုကို ညွှန်းဆိုနေသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီတွင် အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ရွေးကောက်ခံအစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့ပြီး လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ရာဇဝတ်မှုများနှင့် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေသည့် စစ်တပ်အပေါ် အရေးယူမှုများ လျော့ပေါ့လာခြင်းဖြစ်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ၎င်း၏စာတွင် အမေရိကန်သမ္မတအား “မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် သက်ရောက်နေသည့် စီးပွားရေးဒဏ်ခတ်မှုများကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရန်” တိုက်တွန်းခဲ့ပြီး ထိုဒဏ်ခတ်မှုများက “နှစ်နိုင်ငံနှင့် ပြည်သူများ၏ အကျိုးစီးပွားနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို ဟန့်တားနေသည်” ဟု ဆိုသည်။

သူက အမေရိကန်က ၎င်း၏ကုန်သွယ်ခွန်နှုန်းကို ၁၀-၂၀% အထိ လျှော့ချပေးပါက မြန်မာဘက်မှလည်း အမေရိကန်ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် ခွန်နှုန်း ၀% မှ ၁၀% အထိ လျှော့ချမည်ဟု အဆိုပြုခဲ့သည်။

HRW ၏ အာရှဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုဒါရိုက်တာ ဂျွန်ဆစ်ဖ်တန် က အမေရိကန်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အား “ထိတ်လန့်ဖွယ်” ဟု သုံးသပ်ခဲ့သော်လည်း ၎င်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ မရှင်းလင်းသေးပေ။ “ဤလုပ်ရပ်သည် အမေရိကန်၏ မြန်မာစစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အရေးယူမှုများ လျော့ပေါ့လာခြင်းကို ညွှန်းဆိုနေပြီး လွန်ခဲ့သည့် ၄ နှစ်က ဒီမိုကရေစီရွေးကောက်ခံ အစိုးရကို အာဏာသိမ်းခဲ့ကာ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ရာဇဝတ်မှုများနှင့် ပတ်သက်နေသည့် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို အရေးယူမှုများ အားနည်းလာခြင်းဖြစ်သည်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဤဆုံးဖြတ်ချက်သည် မြန်မာစစ်တပ်၏ အတိုက်အခံများနှင့် ဒီမိုကရေစီစနစ် ပြန်လည်ထွန်းကားရေးအတွက် ကြိုးပမ်းနေသူများအတွက် ကြီးမားသော စိုးရိမ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေမည်” ဟု ၎င်းက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှ၏ အဆင်းရဲဆုံးနိုင်ငံများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သော်လည်း ကမ္ဘာ့ရှားပါးသတ္တုများ၏ အဓိက ထုတ်လုပ်ရာနေရာဖြစ်သည်။ ထရမ့်သည် ယူကရိန်းကဲ့သို့သော နိုင်ငံများနှင့် ရှားပါးသတ္တုများ ရယူရန် စာချုပ်များ ချုပ်ဆိုရာတွင် အထူးစိတ်ဝင်စားနေသည်။ အမေရိကန်အနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ရှားပါးသတ္တုအရင်းအမြစ်၏ ၉၀% ကို ထိန်းချုပ်ထားသည့် တရုတ်နှင့် ဗျူဟာမြောက် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ရန် ဤသတ္တုများ ရရှိရေးမှာ အဓိက အရေးပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ရှားပါးသတ္တုမိုင်းများ၏ အများစုမှာ စစ်ကောင်စီကို တိုက်ခိုက်နေသည့် ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (KIA) ထိန်းချုပ်ထားသော ဒေသများတွင် တည်ရှိပြီး ၎င်းတို့၏ ထုတ်လုပ်မှုအများစုကို တရုတ်တွင် ပြုပြင်ပြင်ဆင်လေ့ရှိသည်။

ဒဏ်ခတ်မှုများ ရုပ်သိမ်းခြင်းသည် ယခင်ဘိုင်ဒင်အုပ်ချုပ်ရေးလက်ထက်က စစ်ကောင်စီကို သီးခြားခွဲထားကာ အာဏာကိုင်စွဲထားမှုကို ထောက်ပံ့သူများအား အရေးယူသည့် မူဝါဒနှင့် လုံးဝကွဲလွဲနေသည်။

ယခုအခါ အမေရိကန်ဒဏ်ခတ်စာရင်းမှ ဖယ်ရှားခံထားရသည့် ကုမ္ပဏီအချို့မှာ ဘိုင်ဒင်အုပ်ချုပ်ရေးလက်ထက်က ဒဏ်ခတ်ခံထားရသူများ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အား ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာစစ်တပ်အား လက်နက်၊ ပစ္စည်းကိရိယာများနှင့် ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုများ ပြုလုပ်ပေးခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခံထားရသည်။